Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao
Trong những năm gần đây, cùng với sự phát triển nền kinh tế toàn cầu và sự phát triển vượt bậc của công nghệ thông tin. Tại địa bàn thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa xuất hiện tội phạm sử dụng công nghệ cao thực hiện hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản (gọi tắt là Tội phạm công nghệ cao) diễn ra phổ biến dưới nhiều phương thức, thủ đoạn hết sức tinh vi gây khó khăn cho công tác điều tra, xử lý.
Để người dân có thể hiểu, nắm rõ các phương thức, thủ đoạn của nhóm tội phạm công nghệ cao và biện pháp đề phòng, chủ động trong việc tự quản, tự bảo vệ tài sản của mình, Công an thành phố Nha Trang cung cấp thông tin liên quan đến công tác phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao thực hiện hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản với nội dung như sau:
PHƯƠNG THỨC, THỦ ĐOẠN:
Một số phương thức mới:
Ngoài các thủ đoạn diễn ra trong những năm qua mà lực lượng Công an đã cảnh báo nhiều như: giả danh Công an, giả danh cán bộ ngân hàng, Viện kiểm sát, Tòa án, thủ đoạn hack tài khoản Facebook, Zalo...Thời gian gần đây nổi cộm lên một số thủ đoạn mới như sau:
1. Tuyển cộng tác viên xử lý đơn hàng: Tuyển cộng tác viên xử lý đơn hàng cho các sàn thương mại điện tử để thực hiện hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Đây là hình thức lừa đảo mới. Thủ đoạn là đối tượng nhắn tin hoặc sử dụng tài khoản mạng xã hội để đăng tin tuyển cộng tác viên mua bán hàng trên các sàn thương mại điện tử như Shoppee, Lazada, Tiki...(các đối tượng giả mạo các trang chính thống, đặc biệt các trang giả này có giao diện rất giống với các trang của các sàn thương mại điện tử chính thống, vì vậy nhiều người tin và thực hiện theo). Ban đầu khi hoàn thành việc xử lý các đơn hàng nhỏ thì đều được nhận lại cả gốc lẫn hoa hồng từ 10 đến 20% nhằm tạo lòng tin, sau đó nạn nhân sẽ nhận được những đơn hàng giá trị cao hơn lên đến hàng chục triệu đồng, lúc này sau khi nạn nhân xử lý xong đơn hàng thì đối tượng không chuyển lại tiền và hoa hồng nữa mà tiếp tục yêu cầu nạn nhân phải thực hiện thêm các đơn hàng khác mới được chuyển lại tiền gốc và hoa hồng, với tâm lý muốn nhận lại tiền, mặt khác tin vào lời hứa số tiền chuyển vào sẽ được hoàn trả lại nên nhiều người tiếp tục chuyển tiền cho đến khi không còn khả năng chuyển tiếp và nhận ra mình đã bị lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Cảnh báo: Người dân không nên tham gia đầu tư, mua bán trên mạng hoặc chuyển tiền cho những tài khoản ngân hàng mà mình không quen biết. Khi làm cộng tác viên cho bất kỳ đơn vị cung ứng hàng hóa, dịch vụ hay sàn thương mại điện tử nào, cần kiểm tra rõ các thông tin về hàng hóa và đơn vị cung cấp để kiểm chứng chính xác, tránh để đối tượng lừa đảo, lợi dụng.
2. Lừa đầu tư trên mạng:
Các đối tượng lập nên các ứng dụng (app), trang web, mời bị hại đầu tư chứng khoán, tiền điện tử hứa hẹn mức sinh lời cao. Sau khi bị hại chuyển tiền vào thì sẽ quy đổi ra tiền ảo trên app, trang web và có sự gia tăng, sinh lời tiền ảo này một cách nhanh chóng. Từ đó các đối tượng hối thúc bị hại nhanh chóng chuyển nhiều tiền để đầu tư thêm nếu không sẽ bỏ lỡ cơ hội sinh lời nhanh nhưng khi bị hại muốn rút tiền ra thì không rút được.
Thực chất hoạt động đầu tư kiếm tiền qua các ứng dụng chính là hình thức huy động vốn của các tội phạm về kinh doanh theo phương thức đa cấp. Đặc biệt đáng lưu ý trong bối cảnh sau dịch Covid-19 như hiện nay, lợi dụng việc người dân khó khăn trong tìm kiếm việc làm, các ứng dụng kiếm tiền Online xuất hiện nhan nhản để dụ dỗ, lừa đảo người chơi. Vì vậy, người dân cần hết sức cảnh giác.
Một số phương thức phổ biến: Có 05 thủ đoạn phổ biến kẻ gian thường sử dụng để thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản thông qua mạng xã hội:
* Thứ nhất, thông qua mạng xã hội Facebook, kẻ gian tìm cách tiếp cận với bị hại và tạo lòng tin dưới các hình thức như: quân nhân Hoa Kỳ, Anh, Pháp đang chiến đấu ở chiến trường Trung Đông sắp giải ngũ nên cần tìm nơi để kinh doanh, cần tìm mái ấm gia đình tại Việt Nam; hoặc là doanh nhân đang muốn đầu tư tại Việt Nam... Sau đó, kẻ gian sẽ thông báo với bị hại là cần chuyển số lượng lớn hàng hóa, tiền mặt từ nước ngoài về Việt Nam và nhờ bị hại nhận giúp, yêu cầu bị hại cung cấp các thông tin cá nhân để chuyển hàng, tiền. Tiếp đó, kẻ gian sẽ mạo danh là nhân viên hải quan, bưu điện gọi điện thoại trực tiếp cho bị hại để thông báo có hàng hóa chuyển từ nước ngoài về, yêu cầu bị hại nộp phạt, hoặc nộp phí bằng cách chuyển tiền vào các tài khoản do bọn chúng cung cấp. Sau khi nhận được tiền, các đối tượng sẽ tiếp tục yêu cầu chuyển thêm nhiều lần hoặc chấm dứt liên lạc.
*Thứ hai, kẻ gian chiếm đoạt quyền sử dụng tài khoản Facebook và nhắn tin cho các tài khoản Facebook bị hại trong danh sách bạn bè của tài khoản bị chiếm đoạt với nội dung là cần mượn tiền gấp và gửi số tài khoản ngân hàng cho các tài khoản Facebook bị hại. Trong trường hợp này, kẻ gian thường đưa ra các lí do là đang ở xa, khu vực mạng yếu, có việc gấp… nên từ chối các cuộc điện thoại gọi tới xác minh của các tài khoản Facebook được hỏi mượn tiền thông qua ứng dụng Facebook và kẻ gian thường nhắn tin mượn tiền với số tiền không nhiều, khoảng từ 05 triệu đến dưới 30 triệu để người bị hại tin, chủ quan và chuyển tiền theo yêu cầu.
* Thứ ba, kẻ gian sử dụng mạng xã hội Facebook lập các trang mua bán trực tuyến, sau đó yêu cầu bị hại chuyển tiền vào tài khoản do chúng cung cấp rồi chiếm đoạt, không giao hàng theo thỏa thuận.
* Thứ tư, kẻ gian mạo danh là Nhân viên bưu điện, Cơ quan Công an, Viện kiểm sát, Tòa án gọi điện thoại đến đe dọa, tống tiền người bị hại để người bị hại chuyển tiền vào tài khoản ngân hàng do kẻ gian cung cấp.
* Thứ năm, thông báo giả trúng thưởng từ các công ty, nhãn hiệu lớn và yêu cầu chuyển tiền để nhận thưởng. Bên cạnh đó, cung cấp các đường dẫn các trang web giả có giao diện như những trang web giao dịch trực tuyến thật để thực hiện thao tác chuyển tiền, yêu cầu bị hại cung cấp các mã OTP để giao dịch,...
Trong các trường hợp trên thì đa phần các tài khoản ngân hàng đều là “ảo” có nghĩa là: tài khoản ngân hàng đứng tên của người này nhưng do người khác sử dụng thông qua dịch vụ Internet Banking. Các đối tượng lập được các tài khoản trên bằng nhiều hình thức như: sử dụng giấy chứng minh nhân dân giả, yêu cầu chính những bị hại mở tài khoản và sử dụng chúng vào những lần chiếm đoạt sau. Số tiền được chuyển vào các tài khoản trên thì kẻ gian sẽ nhanh chóng tẩu tán dưới nhiều hình thức khác nhau.
Ngoài ra, hiện nay tội phạm công nghệ cao còn sử dụng nhiều phương thức khác như: Khống chế, kiểm soát các trụ BTS để thu thập những dữ liệu liên quan đến hoạt động của một hoặc nhiều thuê bao di động. Từ đó đánh cắp các tài khoản, mật khẩu OTP...hoặc lợi dụng mạng xã hội để kêu gọi từ thiện như: “Chia sẻ vì người nghèo”, “Hỗ trợ trẻ em”, “Quỹ bảo trợ trẻ em”, “Phật tại tâm”, “Chia sẻ yêu thương”, “Kết nối yêu thương”...nhằm chiếm đoạt tài sản.
BIỆN PHÁP PHÒNG NGỪA:
1. Không công khai các thông tin cá nhân lên các trang mạng xã hội để tránh bị các đối tượng lợi dụng khai thác, sử dụng thủ đoạn lừa đảo; khi chia sẻ thông tin trên mạng xã hội cần chọn lọc những thông tin có thể chia sẻ công khai, thông tin giới hạn người xem.
2. Cảnh giác, không tin tưởng vào những chiêu trò nhận thưởng qua mạng mà yêu cầu nạp tiền thẻ điện thoại hoặc chuyển tiền qua tài khoản ngân hàng để làm thủ tục nhận thưởng. Tìm hiểu kỹ thông tin khi kết bạn với những người lạ trên mạng xã hội, đặc biệt là những người hứa hẹn cho, tặng số tiền lớn, những món quà đắt tiền.
3. Cảnh giác với những trang website giả mạo dịch vụ chuyển tiền quốc tế, trang website ngân hàng... lưu ý chỉ nên nhập thông tin tài khoản ngân hàng trên các website chính thức của ngân hàng có uy tín. Tuyệt đối không cung cấp mã OTP do ngân hàng gửi cho bất kỳ ai, kể cả nhân viên ngân hàng.
4. Đối với các tin nhắn qua mạng xã hội, qua điện thoại người quen, bạn bè nhờ mua thẻ cào điện thoại, nhờ chuyển tiền hộ, cần gọi điện trực tiếp để xác nhận thông tin với người nhờ, không trao đổi qua tin nhắn.
5. Đối với các cá nhân có nhu cầu chuyển - nhận tiền từ nước ngoài về chỉ gửi, nhận thông qua ngân hàng có uy tín, không sử dụng các dịch vụ chuyển, đổi tiền quốc tế của cá nhân không hợp pháp.
Để đẩy lùi tội phạm công nghệ cao, hơn ai hết, bản thân mỗi người dân cần nêu cao ý thức tự phòng, tự quản, tự bảo vệ tài sản của chính mình, đồng thời mạnh dạn tố giác tội phạm, để đối tượng phạm tội không có cơ hội hoạt động, góp phần đảm bảo an ninh trật tự địa phương./.
Tài liệu do Công an thành phố Nha Trang cung cấp